Dưới đây là những lưu ý quan trọng khi kết hôn với người nước ngoài tại Việt Nam hoặc giữa một công dân Việt Nam với người nước ngoài, áp dụng cả trong trường hợp đăng ký tại Việt Nam hoặc tại nước ngoài:
1. Điều kiện kết hôn theo pháp luật Việt Nam
Cả hai bên (người Việt và người nước ngoài) đều phải:
- Từ 18 tuổi trở lên (đối với nữ) và 20 tuổi trở lên (đối với nam).
- Có năng lực hành vi dân sự đầy đủ.
- Việc kết hôn là tự nguyện.
- Không thuộc các trường hợp cấm kết hôn (ví dụ: đang có vợ/chồng; giữa người cùng huyết thống trực hệ; cha mẹ nuôi – con nuôi…).
2. Hồ sơ đăng ký kết hôn với người nước ngoài
Tại Việt Nam, hồ sơ gồm:
- Tờ khai đăng ký kết hôn (theo mẫu).
- Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân (do cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài cấp).
- Hộ chiếu hoặc giấy tờ tùy thân hợp lệ.
- Giấy khám sức khỏe tâm thần (trong một số trường hợp yêu cầu).
- Các tài liệu bằng tiếng nước ngoài cần hợp pháp hóa lãnh sự và dịch sang tiếng Việt có công chứng.
3. Nơi thực hiện thủ tụ
- Thường là tại Phòng Tư pháp UBND cấp huyện nơi cư trú của công dân Việt Nam.
- Nếu đăng ký kết hôn tại nước ngoài thì thực hiện theo pháp luật của nước sở tại và sau đó làm thủ tục ghi chú kết hôn tại cơ quan đại diện ngoại giao Việt Nam hoặc Sở Tư pháp khi về Việt Nam.
4. Kiểm tra kỹ luật hôn nhân của quốc gia người nước ngoài
- Một số quốc gia yêu cầu giấy chứng nhận độc thân, thời gian cư trú, hoặc có quy định khác biệt về độ tuổi, tôn giáo…
- Việc kết hôn tại Việt Nam không mặc nhiên được công nhận tại nước ngoài nếu không tuân thủ luật của nước đó.
5. Vấn đề quốc tịch và hộ khẩu
- Sau khi kết hôn, người nước ngoài không tự động có quốc tịch Việt Nam.
- Nếu muốn nhập quốc tịch hoặc định cư tại Việt Nam, người nước ngoài phải làm thủ tục riêng theo Luật Quốc tịch và Luật cư trú.
6. Di trú và bảo lãnh
- Sau kết hôn, người Việt có thể bảo lãnh người nước ngoài sang Việt Nam theo diện đoàn tụ gia đình.
- Nếu sống ở nước ngoài, người Việt có thể làm thủ tục bảo lãnh định cư tại nước ngoài, tùy chính sách từng nước.
7. Lưu ý về tài sản, ly hôn, con cái
- Hai bên nên thỏa thuận chế độ tài sản trước khi kết hôn, nhất là nếu sống ở hai quốc gia có luật khác nhau.
- Nếu ly hôn, có thể phát sinh tranh chấp về quyền nuôi con, chia tài sản, đặc biệt nếu con có hai quốc tịch.
- Có thể cần đến sự can thiệp của toà án quốc tế hoặc cơ quan ngoại giao.
8. Cẩn trọng với rủi ro bị lợi dụng
- Một số trường hợp người nước ngoài kết hôn để lừa đảo, trục lợi tài sản, hoặc làm bình phong nhập cảnh.
- Nên kiểm tra lý lịch, động cơ thật sự và tiến hành kết hôn một cách thận trọng.
Nếu bạn cần hướng dẫn cụ thể theo từng quốc gia (ví dụ: kết hôn với người Hàn Quốc, Mỹ, Đức, Nhật…), mình có thể cung cấp chi tiết hơn.
