Khi bắt đầu khởi nghiệp, một trong những quyết định đầu tiên – và cực kỳ quan trọng – là chọn loại hình doanh nghiệp. Nó không chỉ là “thủ tục pháp lý”, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến:
Vì vậy, đừng chọn theo cảm tính. Hãy xem xét kỹ mục tiêu, quy mô và định hướng phát triển để chọn mô hình phù hợp.
Hiện nay, pháp luật Việt Nam công nhận 5 loại hình chính dành cho cá nhân và tổ chức khởi nghiệp:
Mỗi loại hình có ưu – nhược điểm riêng. Việc lựa chọn một loại hình doanh nghiệp sẽ phụ thuộc vào nhu cầu kinh doanh và chiến lược phát triển của bạn.
| Tiêu chí | Hộ kinh doanh | Doanh nghiệp tư nhân | TNHH 1 thành viên | TNHH từ 2 thành viên | Công ty cổ phần |
|---|---|---|---|---|---|
| Tư cách pháp nhân | ❌ Không | ✅ Có | |||
| Chủ sở hữu | Cá nhân/hộ gia đình | Cá nhân | 1 cá nhân hoặc tổ chức | 2–50 cá nhân/tổ chức | Từ 3 cổ đông trở lên |
| Trách nhiệm pháp lý | Vô hạn (toàn bộ tài sản) | Hữu hạn (trong phạm vi vốn góp) | |||
| Khả năng gọi vốn | Không | Khó gọi vốn bên ngoài | Hạn chế | Cao (phát hành cổ phiếu được) | |
| Quản lý – vận hành | Đơn giản | Tương đối đơn giản | Tương đối phức tạp | Phức tạp hơn, phải có HĐQT, BKS, kiểm toán | |
| Chuyển nhượng sở hữu | Không áp dụng | Phải chuyển toàn bộ công ty | Bị giới hạn (phải được đồng ý) | Dễ dàng (chuyển nhượng cổ phần) | |
| Thu hút nhà đầu tư | Không phù hợp | Khó | Phù hợp | ||
| Phù hợp với ai? | Hộ kinh doanh nhỏ, tự làm | Kinh doanh nhỏ, muốn kiểm soát 100% | Cá nhân khởi nghiệp bài bản | Nhóm bạn bè, người thân khởi nghiệp | Doanh nghiệp định hướng mở rộng lớn |
| Ưu điểm nổi bật | Thủ tục nhanh gọn, ít chi phí | Dễ lập, tự điều hành | An toàn tài sản cá nhân | Chia sẻ vốn và trách nhiệm | Linh hoạt gọi vốn, dễ phát triển |
| Nhược điểm lớn nhất | Không phát triển quy mô, không thuê >10 người | Rủi ro tài sản cá nhân | Khó mở rộng nếu muốn kêu gọi đầu tư | Quy trình nội bộ cần thống nhất | Quản trị phức tạp, phải kiểm toán |
| Câu hỏi giả định | Loại hình phù hợp |
|---|---|
| Bạn khởi nghiệp một mình, muốn tách biệt tài sản cá nhân? | Công ty TNHH một thành viên |
| Có 2–3 người cùng góp vốn, làm ăn lâu dài? | Công ty TNHH hai thành viên trở lên |
| Có kế hoạch gọi vốn, mở rộng, làm bài bản? | Công ty cổ phần |
| Kinh doanh nhỏ, không thuê nhiều người? | Hộ kinh doanh hoặc doanh nghiệp tư nhân |
| Muốn đơn giản, làm thử thị trường trước? | Hộ kinh doanh |
Khởi nghiệp là một hành trình đầy rủi ro, nhưng nếu làm đúng cách, bạn sẽ tăng cơ hội sống sót và phát triển. Đừng đợi “đủ” mới bắt đầu – hãy bắt đầu từ cái bạn có, nhưng làm một cách có hệ thống, kỷ luật và thực tế.