Tổng quát về nhập tịch Việt Nam

2) Khi nào được miễn một số điều kiện?

Có hai nhóm miễn điều kiện khi nhập tịch Việt Nam:

(A) Diện vợ/chồng hoặc con đẻ là công dân Việt Nam

Bạn có thể được miễn 3 điều kiện “khó” khi nhập tịch Việt Nam: biết tiếng Việt, thời gian thường trú 5 năm, bảo đảm cuộc sống. Không được miễn điều kiện “đang thường trú ở Việt Nam” – tức vẫn cần có thẻ thường trú hợp lệ tại thời điểm nộp hồ sơ. 

(B) Trường hợp đặc biệt

Nếu bạn có cha/mẹ hoặc ông bà là công dân Việt Nam; có công lao đặc biệt; việc nhập tịch có lợi cho Nhà nước; hoặc là người chưa thành niên nhập theo cha/mẹ, bạn có thể được miễn cả bốn điều kiện: biết tiếng Việt, đang thường trú, thời gian 5 năm, bảo đảm cuộc sống. 

Tóm lại: kết hôn với công dân Việt Nam không làm “tự động được nhập tịch Việt Nam”, nhưng giúp miễn 3 điều kiện. Còn trường hợp đặc biệt có thể được miễn rộng hơn, bao gồm cả yêu cầu “đang thường trú”.

3) Có được giữ quốc tịch nước ngoài (song tịch) khi nhập tịch Việt Nam không?

Có thể, nhưng không mặc định. Người thuộc diện (A) hoặc (B) ở trên có thể được giữ quốc tịch nước ngoài nếu đồng thời đáp ứng cả hai điều kiện sau và được Chủ tịch nước cho phép:

1. Việc giữ quốc tịch nước ngoài phù hợp pháp luật của nước đó;

2. Không sử dụng quốc tịch nước ngoài để gây phương hại quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân hoặc xâm hại an ninh, lợi ích quốc gia, trật tự, an toàn xã hội của Việt Nam. 

(Hồ sơ, cách chứng minh và đánh giá chi tiết tiếp tục bám theo Nghị định 16/2020/NĐ-CP – nghị định thi hành Luật Quốc tịch).

4) Tên khi nhập tịch Việt Nam: bắt buộc có tên tiếng Việt (có thể tên ghép)

Luật hợp nhất quy định người nhập tịch Việt Nam phải có tên bằng tiếng Việt (hoặc bằng tiếng dân tộc khác của Việt Nam). Nếu đồng thời xin giữ quốc tịch nước ngoài, bạn có thể chọn “tên ghép” giữa tên Việt Nam + tên nước ngoài, và tên lựa chọn sẽ được ghi rõ trong Quyết định cho nhập tịch. Đây là điểm mới, hữu ích cho người sống – làm việc ở nhiều hệ thống giấy tờ khác nhau. 

5) Hồ sơ nhập tịch Việt Nam cần những gì?

Theo Điều 20, người xin nhập tịch Việt Nam nộp 03 bộ hồ sơ. Thành phần chuẩn (đối với người đã thành niên) gồm:

• Đơn xin nhập tịch Việt Nam (theo mẫu);

• Bản sao Giấy khai sinh, Hộ chiếu hoặc giấy tờ thay thế;

• Bản khai lý lịch;

• Giấy tờ chứng minh thông tin lý lịch tư pháp (LLTP) do cơ quan có thẩm quyền nước ngoài cấp (cho thời gian đã cư trú ở nước ngoài), được cấp không quá 90 ngày tính đến ngày nộp hồ sơ;

• Giấy tờ chứng minh trình độ tiếng Việt (trừ trường hợp được miễn);

• Giấy tờ chứng minh chỗ ở và thời gian thường trú tại Việt Nam (trừ trường hợp được miễn 5 năm theo diện (A) hoặc (B));

• Giấy tờ chứng minh bảo đảm cuộc sống (trừ trường hợp được miễn). 

Quan trọng: Luật Quốc tịch (VBHN 53)  yêu cầu nộp giấy tờ LLTP do nước ngoài cấp (≤ 90 ngày). Phần LLTP tại Việt Nam không buộc nộp “phiếu” trong bộ hồ sơ; cơ quan công an sẽ xác minh trong quy trình xử lý. (Nhiều đại sứ quán/địa phương đã công bố rõ cấu phần này khi hướng dẫn thủ tục). 

Giấy tờ nước ngoài phải hợp pháp hoá lãnh sự (trừ trường hợp được miễn theo điều ước) và dịch sang tiếng Việt, chứng thực đúng quy định. 

Nếu bạn thuộc diện miễn điều kiện (A) hoặc (B)

Bạn được miễn nộp các giấy tờ tương ứng với điều kiện được miễn. Thay vào đó, bạn phải nộp giấy tờ chứng minh căn cứ miễn (ví dụ Giấy chứng nhận kết hôn với công dân Việt Nam; Giấy khai sinh chứng minh quan hệ cha/mẹ – con; hồ sơ chứng minh công lao đặc biệt…) 

6) Nộp hồ sơ nhập tịch Việt Nam ở đâu? (trong nước & ngoài nước)

• Nếu đang cư trú tại Việt Nam → nộp hồ sơ tại Sở Tư pháp tỉnh/thành phố nơi thường trú.

• Nếu đang cư trú ở nước ngoài → nộp tại Cơ quan đại diện ngoại giao/lãnh sự của Việt Nam ở nước sở tại (cơ quan đại diện sẽ thẩm tra sơ bộ rồi chuyển hồ sơ về trong nước). 

Nhiều cơ quan (Cổng DVCQG, đại sứ quán) cũng nhấn mạnh: người xin nhập tịch Việt Nam phải trực tiếp nộp, không ủy quyền cho người khác nộp thay.