Từ ngày 1/7/2025, theo quy định tại Nghị định 151/2025/NĐ-CP, một thay đổi lớn trong lĩnh vực quản lý đất đai đã được chính thức áp dụng: Đơn vị cấp xã — cụ thể là Đại diện ủy quyền UBND cấp xã — được giao thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ), hay thường gọi là “sổ đỏ”. Bài viết này sẽ phân tích toàn diện nội dung Nghị định 151/2025/NĐ-CP, những lựa chọn chính sách, động lực ban hành, tác động đến địa phương, người dân, và đề xuất để đánh giá khả năng triển khai thực tiễn.
I. Bối cảnh ban hành Nghị định 151/2025/NĐ-CP
Trong nhiều năm qua, công tác cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ) là một trong những thủ tục hành chính đất đai gây nhiều tranh cãi và tồn đọng nhất ở cấp cơ sở. Trước đây, chỉ có UBND cấp huyện mới có thẩm quyền cấp sổ đỏ, trong khi khối lượng hồ sơ và nhu cầu xác lập quyền sử dụng đất ngày càng gia tăng, đặc biệt ở các xã, thị trấn vùng sâu, vùng xa. Tình trạng tồn đọng hồ sơ, thời gian xử lý kéo dài, chi phí đi lại cho người dân cao là những bất cập nổi cộm.
Trên cơ sở tổng kết thực tiễn, các cơ quan chuyên môn về lĩnh vực đất đai nhận thấy cần mạnh dạn phân cấp, trao thêm quyền cho chính quyền cấp xã — đơn vị gần dân nhất và nắm rõ thực trạng đất đai tại địa phương — nhằm rút ngắn thời gian, giảm tải hành chính, nâng cao hiệu quả quản lý và phục vụ người dân tốt hơn.
Bên cạnh đó, tinh thần cải cách hành chính được thúc đẩy mạnh mẽ trong bối cảnh Chính phủ đặt mục tiêu xây dựng bộ máy hiệu lực, hiệu quả, phục vụ nhân dân, thì việc phân quyền cấp sổ đỏ cho cấp xã là một bước đi cụ thể, có tác động sâu rộng trong cải thiện môi trường đầu tư và an sinh địa phương.
II. Căn cứ pháp lý và nội dung chính của Nghị định 151/2025/NĐ-CP
Nghị định 151/2025/NĐ-CP được ban hành dựa trên Luật Đất đai năm 2024, đặc biệt là các quy định tại Điều 136, Điều 142 và Điều 155. Theo đó, UBND cấp xã được Chủ tịch UBND cấp huyện ủy quyền ký, đóng dấu cấp GCNQSDĐ trong các trường hợp đủ điều kiện, rõ ràng về nguồn gốc, và không có tranh chấp.
Các nội dung đáng chú ý của Nghị định bao gồm:
- Phân định rõ thẩm quyền giữa UBND cấp huyện và cấp xã, tạo hành lang pháp lý để UBND xã thực hiện đúng quy trình, đúng trách nhiệm.
- Bổ sung quy định về điều kiện, tiêu chuẩn của cán bộ được ủy quyền, bao gồm năng lực chuyên môn, phẩm chất đạo đức và kinh nghiệm thực tiễn.
- Xác lập cơ chế phối hợp, giám sát giữa các cấp chính quyền và cơ quan chuyên môn về tài nguyên môi trường nhằm bảo đảm minh bạch và phòng chống tiêu cực.
- Yêu cầu ứng dụng công nghệ thông tin, số hóa hồ sơ địa chính, kết nối liên thông dữ liệu với hệ thống cấp huyện, tỉnh.
- Đề cao vai trò của HĐND và mặt trận tổ quốc cấp xã trong giám sát hoạt động cấp GCNQSDĐ tại địa phương.
III. Vai trò mới của UBND cấp xã trong quản lý đất đai
Với việc được ủy quyền cấp sổ đỏ, chính quyền cấp xã không chỉ thực hiện tiếp nhận và xử lý hồ sơ như trước đây mà còn trực tiếp ra quyết định hành chính mang tính xác lập quyền sở hữu. Điều này đòi hỏi cán bộ địa chính cấp xã phải được đào tạo bài bản, sử dụng thành thạo hệ thống thông tin đất đai, hiểu sâu các quy định pháp luật và đặc biệt là công tâm, minh bạch trong thực thi công vụ.
Sự thay đổi này mang ý nghĩa thúc đẩy chính quyền cấp cơ sở năng động hơn, tự chủ hơn trong phục vụ người dân, đồng thời củng cố niềm tin vào bộ máy công quyền gần dân nhất.
IV. So sánh với quy trình cũ
Trước ngày 1/7/2025, người dân ở xã muốn làm sổ đỏ phải nộp hồ sơ tại UBND xã, sau đó xã chuyển lên phòng Tài nguyên và Môi trường cấp huyện để thẩm định, trình UBND huyện ký cấp sổ. Quá trình này thường kéo dài từ 30-45 ngày, thậm chí lâu hơn nếu hồ sơ không rõ ràng hoặc bị ách tắc ở một khâu nào đó.
Từ nay, với quy định mới, UBND xã có thể xử lý toàn bộ hồ sơ, ký và trao GCNQSDĐ cho người dân trong thời gian ngắn hơn nhiều — theo quy định chỉ từ 7 đến 15 ngày nếu đủ điều kiện. Như vậy, người dân không phải đi lại nhiều, không phải chờ đợi lâu, chi phí và công sức đều giảm rõ rệt.
V. Lợi ích đối với người sử dụng đất
Lợi ích trước mắt và rõ ràng nhất là người dân tiết kiệm thời gian, công sức và chi phí đi lại khi chỉ cần làm việc tại trụ sở UBND xã. Hồ sơ được xử lý nhanh chóng hơn nhờ quy trình tinh gọn, công khai.
Ngoài ra, việc cấp sổ đỏ tại xã giúp chính quyền địa phương nắm chắc hiện trạng sử dụng đất, điều kiện hạ tầng, lịch sử tranh chấp (nếu có), từ đó tránh được việc cấp sai, cấp trùng, hạn chế phát sinh khiếu nại về sau. Đồng thời, tạo điều kiện thuận lợi cho các giao dịch đất đai minh bạch, góp phần tăng tính ổn định xã hội và phát triển kinh tế địa phương.
Đặc biệt, việc quy định rõ trách nhiệm của UBND xã trong tiếp nhận, xử lý, lưu trữ hồ sơ và báo cáo định kỳ về tình hình cấp GCNQSDĐ, kết hợp với cơ chế kiểm tra, thanh tra thường xuyên từ cấp huyện, sẽ góp phần hạn chế tình trạng nhũng nhiễu, tiêu cực – một trong những nỗi lo lớn nhất của người dân trong lĩnh vực đất đai.
LAWScom-cập nhật thông tin mới nhất về pháp luật!
